Myślenie wizualne w MEDYCYNIE – 5 sposobów

Czy wiesz, że zapominamy od 29% do aż 72% tego, co mówi lekarz?

W dodat­ku im wię­cej infor­ma­cji dosta­je­my na raz, tym wię­cej zapo­mi­na­my. Takie prze­ra­ża­ją­ce wyni­ki pły­ną z badań prof. Pete­ra Hout­sa (o któ­rych wię­cej tutaj). Co w świe­tle obec­nej pan­de­mii koro­na­wi­ru­sa jest dopraw­dy przy­tła­cza­ją­ce…(rysu­nek z naszej agen­cyj­nej stro­ny www.ExplainVisually.co)

Jeśli bywasz u mnie na moim blo­gu ryśli­ciel­skim, wiesz, że lubię bawić się sło­wem i robię to w spo­sób cha­rak­te­ry­stycz­ny dla mnie. Mam raczej styl nie­ofi­cjal­ny, swoj­ski i pro­sto­li­nij­ny, czę­sto też rubasz­ny, a moje wpi­sy bywa­ją oso­bi­ste, intym­ne, cza­sem pro­wo­ku­ją­ce, a nade wszyst­ko są bar­dzo moje (bo żyję #poswo­je­mu).

Jeśli jed­nak zain­try­go­wa­ły Cię te powyż­sze pro­cen­ty zapo­mi­na­nia zale­ceń lekar­skich i chcesz się­gnąć do tur­bo-mery­to­rycz­nych źró­deł, to zapra­szam Cię koniecz­nie do lek­tu­ry boga­te­go w bada­nia i kon­kret­ne case stu­dies wpi­su na naszej agen­cyj­nej stro­nie ExplainVisually.co (możesz też klik­nąć w obra­zek poni­żej albo ten wyżej).

Kie­dy mój zespół dał mi ten arty­kuł do prze­czy­ta­nia przed publi­ka­cją, byłam wstrzą­śnię­ta. Nie sądzi­łam, że ska­la tego, co intu­icyj­nie podej­rze­wa­łam, jest tak olbrzymia…!

1. (Rozrzedzający krew w żyłach) przykład z życia – zalecenia lekarskie

Dosłow­nie wczo­raj, 18 mar­ca 2020 roku roz­ma­wia­jąc przez tele­fon z moją mamą dowie­dzia­łam się, że jej wie­ko­wy sąsiad, ponad osiem­dzie­się­cio­let­ni męż­czy­zna po uda­rze, star­szy Pan Marian dostał od lekar­ki wytycz­ne co do daw­ko­wa­nia pew­ne­go leku. Lekarz zapi­sa­ła na kart­ce coś w stylu:

1 /​ 1.5 /​ 1 /​ 1.5

Czy prze­czy­taw­szy te zale­ce­nia masz pew­ność, jak przyj­mo­wać ten lek?

Pan Marian poki­wał pokor­nie gło­wą w trak­cie wizy­ty, dając znać, że zro­zu­miał i wró­cił do domu. I kie­dy przy­szło do wzię­cia leku, usiadł i spo­koj­nie na nowo zer­k­nął na roz­pi­skę… Tro­chę zgłu­piał. Jak to było…? Jak mam to brać? Hm… Final­nie nasz scho­ro­wa­ny Pan Marian przyj­mo­wał leki 4 razy w cią­gu dnia. Rano jed­ną tablet­kę (1), potem pół­to­ra tablet­ki (1.5), potem gdzieś po obie­dzie znów jed­na cała tablet­ka (1), a na koniec dnia kolej­ne pół­to­ra tablet­ki (1.5). W sumie dzien­nie przyj­mo­wał więc 5 table­tek tego leku. Co nam daje w tygo­dniu: 35 table­tek, a w 3 tygo­dnie: 105 table­tek. Dodaj­my – leku prze­ciw­za­krze­po­we­go. Dla osła­bio­ne­go dzia­du­nia po uda­rze, o lichym zdrowiu…

Po trzech tygo­dniach (pod­kre­ślam: TRZECH TYGODNIACH!!) i 105 tablet­kach Pan Marian dostał pod­skór­nych wyle­wów krwi. Osiem­dzie­się­cio­let­ni Marian zro­bił się po pro­stu siny! Na całym cie­le miał krwi­ste wybro­czy­ny… Natych­miast jego (rów­nie wie­ko­wa i też zresz­tą scho­ro­wa­na) żona wezwa­ła karet­kę. I wiesz, co się okazało?

Pani dok­tor pisząc swo­je 1 /​ 1.5 /​ 1 /​ 1.5 mia­ła na myśli, że daw­ko­wa­nie ma być takie:

1. Pierw­sze­go dnia JEDNA tabletka
2. Dru­gie­go dnia PÓŁTOREJ tabletki
3. Trze­cie­go dnia JEDNA
4. Kolej­ne­go dnia znów PÓŁTOREJ tabletki…
5. i tak przez 3 tygodnie…

No po pro­stu kur@^&^%$#@#$%^&*&^%%$#$@#YTR#TG$!!!

Tego typu skan­da­licz­ne nie­po­ro­zu­mie­nia przy prze­cież banal­nie pro­stej instruk­cji powin­ny w ogó­le nie mieć miej­sca! Pacjent w efek­cie przy­jął w cią­gu 3 tygo­dni nie 25,5 tablet­ki, ale 105 tabletek!

Pan Marian brał ponad 400% daw­ki!

Trzy­maj­cie mnie, zanim się zaplu­je blu­zga­mi i wszel­ki­mi zna­ny­mi mi prze­kleń­stwa­mi, a kor­ci mnie, oj kor­ci, i wierz mi, dro­gi czy­tel­ni­ku, wca­le się nie oszczę­dzam pod nosem, ekran mam już oplu­ty, a kla­wia­tu­ra prak­tycz­nie już wbi­ta w blat biur­ka, tak się we mnie gotuje!

Jak sobie o tym tyl­ko myślę, cała aż się trzę­sę. Oczy­wi­ście, moż­na bro­nić leka­rza mówiąc:

Eeee, to pacjent zawa­lił, mógł dopy­tać, no co za czło­wiek, nie rozu­miał, to mógł dopytać…!

A ja powia­dam: to nadaw­ca komu­ni­ka­tu ma zro­bić WSZYSTKO CO W JEGO MOCY, aby się upew­nić, że odbior­ca przy­jął komu­ni­kat tak, jak chcie­li­śmy… Szcze­gól­nie, że mamy do czy­nie­nia z osiem­dzie­się­cio­lat­kiem po uda­rze, no ludzie drodzy!

I żeby nie być goło­słow­ną. Dro­dzy leka­rze, na boga, na mat­kę zie­mię, na pana losa, na naj­bar­dziej soczy­ste blu­zgi języ­ka pol­skie­go – bła­gam Was na wszyst­ko, zanim pęk­nę z oburzenia:

Dawaj­cie pacjen­tom jasne, kla­row­ne instruk­cje!

Bie­gnę z moim myśle­niem wizu­al­nym z pomo­cą. Poni­żej napraw­dę nie­wy­ma­ga­ją­ce spo­so­by pod­kre­śle­nia instruk­cji na papierze.

Instrukcja dawkowania leku nr 1:

Pierw­sza, jaka mi przy­szła do gło­wy. Jej roz­ry­so­wa­nie zaj­mie Ci naj­wię­cej cza­su, ale rów­no­cze­śnie (mam takie poczu­cie) daje ona naj­więk­szą szan­sę prze­ka­za­nia instruk­cji w spo­sób pra­wi­dło­wy. Przy­pu­ść­my, że nasza instruk­cja daw­ko­wa­nia brzmi tak (histo­ria Pana Maria­na jest dla nas inspi­ra­cją, nie­co ją upro­ści­łam, bo cho­dzi o sam zamysł, żeby­ście to złapali):

Zaczy­na Pan dziś od jed­nej tablet­ki. Następ­ne­go dnia bie­rze Pan jed­nak już pół­to­rej tablet­ki. I tak na zmia­nę. Jed­ne­go dnia jed­na tablet­ka, dru­gie­go dnia pół­to­rej, potem znów jed­na, potem pół­to­rej. Aż Pan skoń­czy całe opa­ko­wa­nie. Przez 10 dni Pan bie­rze lek. W opa­ko­wa­niu jest 15 table­tek. Zosta­nie Panu 2,5 tablet­ki, ale już jej Pan nie bierze.

I nasze­mu prze­ka­zo­wi wer­bal­ne­mu towa­rzy­szy kart­ka papie­ru i dłu­go­pis. Pierw­szą tablet­kę (załóż­my, że tak wła­śnie wyglą­da) rysu­je­my – ola­bo­ga! – w trój­wy­mia­rze, żeby pacjent zro­zu­miał co to. Następ­ne rysu­je­my już sym­bo­licz­nie, bo to nie kon­kurs pla­stycz­ny, ale instruk­cja mogą­ca ura­to­wać komuś życie. Roz­pi­su­je­my to na dniach tygodnia:

Idź­my krok dalej. Możesz zro­bić to samo, ale jesz­cze lepiej. Pod­kre­ślić CODZIENNĄ ZMIENNOŚĆ DAWKI leku. Po pro­stu innym kolo­rem (albo tym samym, wszyst­ko jed­no!) pod­kre­ślić tą klu­czo­wą infor­ma­cję strzał­ką w górę (w górę, bo wię­cej leku!), żeby się upew­nić, że pacjent zapamięta:

Że nie wspo­mnę o tym, że możesz poświę­cić jesz­cze jakieś 13 sekund na to, żeby zamiast pisać „do koń­ca opa­ko­wa­nia” roz­ry­so­wać pacjen­to­wi goto­wy har­mo­no­gram. Przy­cze­pi sobie na lodów­ce i będzie codzien­nie skre­ślał, co już wziął. Nie ma szans, żeby się zgu­bił po drodze.

A jeśli rze­czy­wi­ście instruk­cja jest dłu­ga (jak u Pana Maria­na – bo lecze­nie trwa 3 tygo­dnie), to roz­ry­suj mu po pro­stu pierw­szy tydzień (np. z kon­kret­ny­mi DATAMI!) a potem na stro­nie zostaw mu miej­sce, z wstęp­ną tabe­lą, żeby sobie sam dopi­sał już w domu na spo­koj­nie. Uzy­skaj potwier­dze­nie, że pacjent rozumie.

Spy­taj: Co Pan tu ma zro­bić na tej kartce?

Roz­pi­szę sobie na kolej­ne 2 tygo­dnie, Pani dok­tor! Sko­piu­ję to samo.

Pod­su­muj: Dokład­nie, Panie Maria­nie, tak Pan zro­bi! I będzie Pan sobie codzien­nie odha­czał wzię­ty lek.

Tak, będę odha­czał codzien­nie, co i ile wzią­łem. Albo jed­ną, albo pół­to­rej tabletki!

Instrukcja dawkowania leku nr 2:

Może być też dru­ga meto­da. Mniej wizu­al­na, ale tak­że sku­tecz­na. Piszesz cyfro­wo „pierw­szy dzień” (czy­li zapi­su­jesz liczeb­nik: jedyn­kę z krop­ką, czy­li 1.) i daw­kę na pierw­szy dzień (1 tabl.)… Potem lecisz już skró­tem, upew­nia­jąc się, że pacjent rozu­mie, że te daw­ki są poka­za­ne w kon­tek­ście DNI. Znów możesz pod­kre­ślić strzał­ką czy kre­ską, że co dru­gi dzień bie­rzesz tro­chę wię­cej leku, dro­gi pacjen­cie. Bo to waż­ne! Do cięż­kiej cho­le­ry. Waż­ne. Po sto­kroć. Po piz­dy­lion to jest ważne!

Instrukcja dawkowania leku nr 3:

I kolej­na pro­po­zy­cja. I wizu­al­na, i tek­sto­wa. Ogar­niesz to. Wiem, że ogar­niesz, dro­gi leka­rzu. I kom­plet­ne sza­leń­stwo: załóż­my, że wizy­ta lekar­ska jest w śro­dę. Od czwart­ku rano pacjent ma zacząć lek. Dopa­so­wu­je­my więc nasz komu­ni­kat do tego kon­tek­stu. On Cię nie dość, że wiel­bi, to jesz­cze rozu­mie instruk­cję i na koniec, jak zacnie, nie umie­ra. Nie dosta­je też wybro­czyn, nosz kurza dupa…! (dobra, Klau­dia, weź się nie nakrę­caj znowu…!)

Instrukcja dawkowania leku nr 4 (autentyk z Tajlandii!):

Abso­lut­nie urze­ka­ją­cy przy­kład tego, jak pomóc (czę­sto anglo­ję­zycz­nym) tury­stom nie mówią­cym w trud­nym języ­ku kra­ju, któ­ry wła­śnie odwie­dza­ją, przy­tra­fił mi się w stycz­niu 2018 roku, kie­dy byłam w Taj­lan­dii (tu foty na moim pry­wat­nym Face­bo­oku, dostęp­ne, no sor­ka, tyl­ko dla moich zna­jo­mych). Dopa­dło mnie to, co czę­sto ludzi dopa­da. No sra­ka kom­plet­na mnie dopa­dła, ot co. Tygo­dnio­wa. Bole­sna, strasz­na, no nic miłe­go, znam przy­jem­niej­sze rze­czy. W dru­giej poło­wie wyjaz­du, tak­że dopraw­dy kla­wo. No ale nic co ludz­kie, nie jest mi obce. Mam prze­wód pokar­mo­wy to i mie­wam rozwolnienie.

Kupi­łam w apte­ce lek. Lek oczy­wi­ście w peł­ni opi­sa­ny po taj­sku – całe opa­ko­wa­nie, ulot­ka, wszyst­ko w krzacz­kach. Moż­na by pomy­śleć: Kapo­ta! Bio­rę na pałę. Byle zatrzy­mać stru­mień. Prę­dzej czy póź­niej zatrzy­mam. To nawet gorzej niż u Pana Mariana…

Ale Tajo­wie wie­dzą! Wie­dzą, że odwie­dza ich masa tury­stów i nie mówią w ich bajecz­nie nie­zro­zu­mia­łym języ­ku i nie rozu­mie­ją ich roz­kosz­nie okrą­glut­kie­go i fiku­śne­go alfa­be­tu. I dla­te­go far­ma­ceut­ka wło­ży­ła mój lek w spe­cjal­nie przy­go­to­wa­ną toreb­kę stru­no­wą (nie wiem, czy przy­go­to­wa­ną przez tę kon­kret­ną apte­kę, czy jest to ich kra­jo­wy stan­dard). Na któ­rej to toreb­ce… wszyst­ko mi ele­ganc­ko zazna­czy­ła per­ma­nent­nym mar­ke­rem (choć mogła­by też dłu­go­pi­sem, bo wore­czek miał „mato­wą” nie­błysz­czą­cą powło­kę)! Zobacz:

 

No skła­dam dzięk­czyn­ne Ukło­ny User Expe­rie­ce­’o­we dla tego naro­du. Spójrz tyl­ko. Prze­cież to jest GENIALNE! Genial­ne w swej pro­sto­cie. Wiel­bię to roz­wią­za­nie i przy­tu­lam je do ser­dusz­ka! (choć nie ukry­wam: wiem, jak zro­bić to JESZCZE LEPIEJ, w koń­cu jestem Ryślicielką®!) 

Klę­czę i modlę się, pie­śni nio­sę pod niebiosa:

Fio­le­to­wa Tore­becz­ko Stru­no­wa, dzię­ku­ję Ci za zatrzy­ma­nie fali zła z mego umę­czo­ne­go cia­ła, cha­ła Ci, chwa­ła apte­kar­ce, chwa­ła Taj­lan­dii, gdy­by nie ta sra­ka, to bym tego nie odkry­ła, jak­że dobrze, że mnie to jed­nak spo­tka­ło, tak mia­ło być, nie ma nic bez przy­czy­ny, seren­dy­pio przy­by­waj, ach wdzięcz­nam, ach wdzięcz­nam, świat ma sens, świat jest pięk­ny, la la la!

Tak­że tak.

Nie­śmia­ło acz zara­zem kate­go­rycz­nie żądam wpro­wa­dze­nia takiej meto­do­lo­gii ozna­cza­nia leków do Pol­ski. Jako stan­dar­du! Zaświeć­my przy­kła­dem na świe­cie. Nawet zapro­jek­tu­ję to za dar­mo! Tyl­ko wpro­wadź­cie to, dro­gie Mini­ster­stwo Zdro­wia! Ogar­nij­cie się, Far­ma­cjo! To jest DO ZROBIENIA!

No dobrze.

Ale ochłoń­my wszy­scy. Pan Marian żyje. Nie powiem, że Pan Marian „ma się dobrze”. Bo moja mama codzien­nie robi mu zastrzy­ki… Ale Pan Marian żyje. Naj­waż­niej­sze, że żyje. Idź­my więc dalej. Z nie­co lżej­szy­mi przy­kła­da­mi uży­cia myśle­nia wizu­al­ne­go w medy­cy­nie, w zdro­wiu i w cho­ro­bie. Z moje­go domo­we­go ogródka.